“De nervus vagus: De tiende hersenzenuw en de invloed van disbalans op je lichaam – en hoe je het weer in balans krijgt”
Wat is de Nervus Vagus?
De nervus vagus is een van de belangrijkste zenuwen in je lichaam. Hij wordt ook wel de “tiende hersenzenuw” genoemd en is een lange zenuw die van je hersenen via je nek door je borst naar je buik loopt. De nervus vagus heeft als taak om allerlei automatische functies van je lichaam te regelen. Denk aan je hartslag, ademhaling, spijsvertering, en zelfs je immuunsysteem.
Hij is dus betrokken bij heel wat vitale processen, en speelt vooral een grote rol in het parasympathische zenuwstelsel—het deel van je zenuwstelsel dat je helpt te ontspannen, te herstellen en in balans te blijven. Wanneer de nervus vagus goed werkt, helpt hij je lichaam om te kalmeren na stressvolle situaties, ondersteunt hij een gezonde spijsvertering, en zorgt hij voor een stabiele hartslag.
Waar loopt de Nervus Vagus?
De nervus vagus begint in de hersenstam en loopt via de nek naar verschillende organen zoals het hart, de longen, en het spijsverteringsstelsel. Hij is als het ware de “superhighway” die je hersenen verbindt met veel van je belangrijke organen. Hij stuurt signalen heen en weer tussen de hersenen en deze organen om ze te vertellen hoe ze moeten functioneren.
Wat gebeurt er als de Nervus Vagus uit balans is?
Wanneer de nervus vagus niet goed functioneert of verzwakt is (dit noemen we een verminderde vagale tonus), kan dit invloed hebben op veel aspecten van je gezondheid. Hier zijn enkele veelvoorkomende gevolgen:
1. Chronische stress en angst: De nervus vagus helpt je lichaam om na stress weer tot rust te komen. Als deze zenuw niet goed werkt, blijft je lichaam langer in een stressmodus (het sympathische zenuwstelsel), wat kan leiden tot chronische stress, angst, of zelfs depressie.
2. Verhoogde hartslag: Omdat de nervus vagus je hartslag reguleert, kan een verstoorde werking zorgen voor een aanhoudend hoge hartslag of zelfs hartkloppingen.
(Ongelijkheid tussen sympathisch en Para sympathisch zenuwstelsel: Bij disbalans kan het sympathische zenuwstelsel (dat verantwoordelijk is voor de “vecht-of-vlucht”-reactie) domineren. Dit kan leiden tot een verhoogde hartslag, vooral in stressvolle situaties.
3. Spijsverteringsproblemen: De nervus vagus speelt een belangrijke rol in de spijsvertering. Wanneer hij uit balans is, kunnen klachten zoals opgeblazen gevoel, maagpijn, constipatie, of diarree ontstaan omdat je spijsvertering minder goed functioneert.
4. Ontstekingen: De nervus vagus helpt ook ontstekingsreacties in je lichaam onder controle te houden. Wanneer de balans verstoord is, kan dit leiden tot meer ontstekingen en een verzwakt immuunsysteem.
5. Slaapproblemen: Omdat de nervus vagus betrokken is bij ontspanning, kan een verstoorde functie ervan ook je slaap beïnvloeden, waardoor je moeite hebt om in slaap te vallen of diep te slapen.
Wat zijn de oorzaken van een uit balans geraakte Nervus Vagus?
Er zijn verschillende oorzaken die kunnen leiden tot een verstoorde vagusfunctie:
• Chronische stress: Langdurige blootstelling aan stress put de nervus vagus uit en kan leiden tot een verminderde functie.
• Trauma: Fysieke of emotionele trauma’s kunnen de vagale tonus verminderen.
• Slechte ademhalingsgewoonten: Oppervlakkig of snel ademen kan de nervus vagus minder goed activeren.
• Slechte voeding: Ongezonde voeding en overmatig gebruik van alcohol of suiker kunnen de werking van de nervus vagus verstoren.
• Inactiviteit: Een zittende levensstijl kan ook bijdragen aan een verzwakte nervus vagus.
Hoe houd je de Nervus Vagus in balans?
Gelukkig zijn er manieren om de nervus vagus te stimuleren en weer in balans te brengen. Hier zijn enkele effectieve technieken:
1. Diepe Ademhaling: Door langzaam en diep adem te halen, kun je het parasympathische zenuwstelsel activeren, wat helpt om de nervus vagus te stimuleren en je lichaam te kalmeren.
2. Meditatie: Regelmatige meditatie kan helpen bij het verminderen van stress en het bevorderen van ontspanning, wat de functie van de nervus vagus ondersteunt.
3. Yoga: Yoga combineert ademhalingsoefeningen, beweging en ontspanning, wat kan bijdragen aan een verbeterde vagale tonus en een algemeen gevoel van welzijn.
4. Koude Blootstelling: Koude douches of onderdompelingen kunnen de nervus vagus stimuleren en helpen bij het versterken van het parasympathische zenuwstelsel.
5. Gezonde Voeding: Een uitgebalanceerd dieet met veel vezels, gezonde vetten en antioxidanten ondersteunt een goede functie van het zenuwstelsel en kan ontstekingen verminderen.
6. Regelmatige Beweging: Lichaamsbeweging, zoals wandelen, zwemmen of fietsen, helpt bij het verminderen van stress en bevordert een gezonde werking van de nervus vagus.
7. Massage: Massage kan helpen bij het verminderen van spierspanning en stress. Door de ontspanning van spieren en verbetering van de bloedcirculatie kan massage bijdragen aan een betere balans van het zenuwstelsel en indirect de nervus vagus ondersteunen. (voor een gezichtsmassage schijnt goed te helpen)
8. Cupping: Cupping kan de doorbloeding verbeteren en spierspanning verminderen. Hoewel het niet direct de nervus vagus beïnvloedt, kan het bijdragen aan een algemeen gevoel van ontspanning en welzijn, wat de werking van het parasympathische zenuwstelsel kan ondersteunen.
Voorbeeld: Hoe de Nervus Vagus je kalmeert na Stress
Stel, je hebt een stressvolle dag op het werk gehad. Je hartslag is verhoogd, je spieren zijn gespannen, en je ademhaling is oppervlakkig. Op het moment dat je thuiskomt en een diepe ademhaling neemt, wordt je nervus vagus geactiveerd. Hij stuurt signalen naar je hart om rustiger te kloppen, naar je spieren om zich te ontspannen, en naar je longen om langzamer en dieper te ademen. Hierdoor voel je je geleidelijk kalmer en begin je te herstellen van de stress.
Conclusie
De nervus vagus is een krachtige en belangrijke zenuw in je lichaam die je helpt in balans te blijven door je parasympathische zenuwstelsel te activeren. Wanneer deze zenuw uit balans is, kunnen er verschillende klachten ontstaan, van stress en angst tot spijsverteringsproblemen en verhoogde hartslag. Gelukkig kun je door eenvoudige technieken zoals diep ademhalen, meditatie, en beweging de nervus vagus weer stimuleren en je gezondheid verbeteren.